Geen begrafeniswijn voor wijnbouwer Oliviero Toscani

Soms tref je van die wijnimporteurs die net dat beetje extra in hun assortiment hebben. Pane e Vino uit Breda is er een van. Mathieu en Corrie Klaassen zijn Italiëgek en halen bijzondere Italiaanse wijnen naar Nederland die bol staan van de authenticiteit en kwaliteit.

Zo voeren ze bijvoorbeeld de wijnen van Oliviero Toscani. In het zuiden van Toscane maakt hij op zijn in 1970 aangekochte landgoed wijnen zonder regels. Niet van lokale druiven, maar onder meer van syrah, cabernet franc en petit verdot.

Een veelzijdig man die Toscani, hij is naast wijnbouwer ook nog varkenshouder, olijfolieboer, kunstenaar en fotograaf. Meer nog dan wijnmaker is hij bij het grote publiek bekend door zijn controversiële fotoreclames voor het kledingmerk Benetton in de jaren 80 en 90, waarin hij onder meer zoenende geestelijken, een pasgeboren bebloede baby aan de navelstreng en een blanke baby aan de blote borst van een donkere vrouw afbeeldde.

Ik ontmoette Toscani en zijn zoon Rocco tijdens een memorabel wijnmakersdiner in restaurant Reflet in Amsterdam dat Mathieu en Corrie organiseerden. Chef Willem-Jan Siebring en maître d’hôtel Patrick van Vliet hadden een bijzonder goed diner voorbereid waarbij we de (twee) wijnen van Toscani dronken. In het menu onder meer een terrine van kalfssucade, lever en zwezerik en een zalig gerechtje van schuim van Opperdoezer Ronde, gepocheerd hoeve-ei en truffel. Dit gerechtje viel overigens ook bij Toscani enorm in de smaak. Anjouduif, reerug en een Dame Blanche 2.0 maakten het geslaagde menu af.

Toscani leidt zijn bedrijf samen met Rocco, die eveneens fotograaf is. Op het Toscani-landgoed wordt onder meer salami en pancetta gemaakt van de eigen varkens die worden gevoed met zelf geproduceerd voedsel.

Vlaggenschip van de wijnen van Oliviero Toscani is de OT. De 2008 is gemaakt van 50% syrah, 35% cabernet franc en 15% petit verdot. De eerste oogst was in 2006. De 2008 – die nog maar recent op de markt is – is voor een wijn die nog maar zo kort gemaakt wordt al geweldig goed in balans. De druiven voor de OT worden met de hand geplukt, gaan 1 jaar op oud en nieuw Frans eiken en worden daarna nog 1 jaar op de fles gerijpt. De wijn is als zacht fluweel, aromatisch en heeft mooie lichte houttonen. Hij heeft een fijn pepertje en in de neus wat kers en bes. De OT is uitgemonsterd in drie etiketkleuren: blauw, geel en roze. In tegenstelling tot wat je zou denken bevatten alle flessen dezelfde rode wijn. Het tekent de eigenwijsheid van Toscani, er zit geen gedachte achter deze variatie in kleuren op de etiketten, hij vindt het gewoon leuk om de flessen zo verschillend uit te monsteren. De OT kost rond de € 28,-.

Sinds 2011 maakt Toscani een tweede wijn, de Quadratorosso. Ik dronk de 2012 gemaakt van 60% syrah, 20% teroldego en 10% petit verdot. Een wijn zonder houtrijping, 6 tot 8 maanden gisting op roestvrijstalen vaten. Met veel tonen, een pepertje, wat chocolade en wat zuren. Toscani is gefascineerd door het uit Alto Adige (Noord-Italië) afkomstige druivenras teroldego, waar hij op dit moment verder mee aan het experimenteren is.

Ook bij de uitmonstering van de Quadratorosso een grapje: de naam Quadratorosso op het etiket is bewust scheef geplaatst. Overigens is het rode etiket geïnspireerd op een schilderij van de kunstenaar Malevich.
Toscani noemde deze wijn “the poor peoples wine”. Met een consumentenprijs van rond de 15 euro weet ik nog niet of ik het met hem eens ben, maar de Quadratorosso is in ieder geval een fijne wijn.

Gevraagd naar zijn favoriete gerecht vertelde Toscani me dat hij de pizza een meesterwerk vindt. Er volgt een lyrisch relaas over de pizza, waarvan hij de bodem ziet als een bord en ingrediënten als olijfolie, tomaat en mozzarella als oer-onderdelen ziet.

Een avond met Oliviero Toscani maakt duidelijk dat we hier niet te maken hebben met een doorsnee man en een doorsnee wijnmaker. Net als met zijn foto’s wil hij verrassen en is hij onorthodox. De paus en Silvio Berlusconi zijn beslist geen vrienden. In zijn wijnen gebruikt hij geen traditionele Italiaanse druivenrassen en hij ontwerpt eigenwijze etiketten. Toscani wil geen begrafeniswijn maken en daar slaagt hij wat mij betreft zeker in.

Uit het Italiaanse assortiment van importeur Pane e Vino zijn verder onder meer nog vermeldenswaardig:

• Ermes Pavese Ermes uit de Vallée d’Aoste: blanc de morgex et de la salle (druif prie blanc)
• Droppello Fortuna uit Toscane (druif: witte sangiovese)
• Morrelone Le Caniette Piceno uit de Marche (druiven: Sangiovese, Montepulciano).

Daarnaast voert Pane e vino een aantal Italiaanse ‘sterwijnen’:

• De wijnen van de Italiaanse zanger Zucchero
• De wijnen van de zanger Sting, waaronder Sister Moon en When we dance
• De wijnen van Simply Red zanger Mick Hucknall, Il Cantante